“Alfa Romeo Storie” Eerste Aflevering: aan boord van de 24 HP, van het ontstaan tot de eerste internationale overwinningen (1906-1925)

Verhalen en personages uit de vroege 20ste eeuw, met als focus de eerste wagen : een elegante torpedo met een snelheid van 100 kilometer per uur.

De Fransman uit Napels

Onze geschiedenis begint officieel op 24 juni 1910 met de oprichting van A.L.F.A. (Anonima Lombarda Fabbrica Automobili). Maar we starten enkele jaren vroeger, met een kleurrijk personage : een Fransman met een fijn geschoren snor en een uitstekend instinct voor zakendoen.

Pierre Alexandre Darracq begon zijn carrière met het runnen van een fietsfabriek in Bordeaux, vooraleer hij verliefd werd op automobielen. Alzo begon hij automobielen te produceren in Frankrijk en maakte hij er een succes van. Vervolgens besliste hij deze te exporteren, en opende verkooppunten in Londen, en daarna in Italië. In Italië startte hij de activiteiten op in april 1906. Maar Napels was een eind van Frankrijk en de rit was complex en prijselijk. In december bracht hij de productie over naar Milaan, naar nummer 95 in het Portello district.

Naast de logistieke moeilijkheden realiseerde hij zich snel dat er zich ook aan de markt verbonden problemen voortdeden. De autoverkoop in Italië was moeilijk: amper een paar duizend wagens op de weg, en een lage gemiddelde koopkracht hielpen zeker niet om de activiteiten te ontwikkelen.

En om de zaken nog erger te maken, in vergelijking met Frankrijk, hadden potentiële klanten in Italië andere verwachtingen : Darracq’s auto’s waren licht en goedkoop en misten kracht en dit beantwoordde duidelijk niet aan de Italiaanse smaak. Diep in 1909 verklaart Darracq zijn bedrijf failliet.

De ridder van Milaan

Iemand anders was zich maar al te bewust van het potentieel van de Portello-fabriek. De ridder Ugo Stella, leidinggevend directeur onder het bewind van Darracq, organiseerde zich snel om een lokale financiering bijeen te krijgen en garanties van de Milanese Agricultural Bank. Hij nam de fabriek over en huurde opnieuw de meer dan 200 mensen in die daar momenteel werkzaam waren. Een ambitieuze maar geen risicoloze zet… Maar het idee van Stella was één van de vele gedurfde intuïties met dewelke de Alfa Romeo geschiedenis is bezaaid. Hij kende zijn job heel goed, hij overwoog de risico’s en hij begreep welke wagens zijn cliënteel wenste. Meer nog, hij was een uitblinker, hij vond de man om de wagens te ontwerpen.

De meetkundige van Piacenza

Giuseppe Merosi was een meetkundige uit Piacenza. Maar zoals veel jonge mannen in die tijd was hij in de greep van zijn passie voor automobielen en had hij al verschillende jobs uitgeoefend in de sector.

In de herfst van 1909 vroeg Stella hem twee compleet nieuwe wagens te ontwerpen met prestaties tussen de 12 en 24 HP, krachtiger dan de Darracq, en op maat van de Italiaanse klanten en met een frame dat het mogelijk zou maken om er prestigieuze koetswerken op te monteren.

In de Milanese gebouwen, in de Via Cappuccio 17, werkte de jonge ingenieur-designer dag en nacht en op de 1 januari 1909 stuurde hij de consignatieplannen voor de eerste auto naar het Technisch Bureau.

À l'automne 1909, Stella lui a demandé de créer deux voitures entièrement nouvelles dans les gammes de puissance de 12 et 24 CV : plus puissantes que la Darracq, adaptées aux goûts des clients italiens et avec un châssis permettant le montage de carrosseries prestigieuses.

De 24HP

Het is waarschijnlijk de enigste keer in de automobielgeschiedenis dat het automodel werd ontworpen voordat het merk dat de wagen zal verkopen werd gecreëerd. De 24HP had een monoblok motor (ongewoon voor die tijd), 4 cilinders, 4 liter cilinderinhoud en 42 paarden, met één enkele cardan-transmissie voor de achterwielen.

Het had een stevig chassis met langliggersprofielen en dwarsliggers in C-gecompresseerd metaal, die het de koetswerkbouwers Castagna, Schieppati, Sala en Bollani mogelijk maakten om torpedo- en limousine versies te maken voor een veeleisend cliënteel. De 24HP had hoge doelstellingen van in het begin: vandaag zouden we het een Premium model noemen, en een prijs die overeen komt met twee jaar het salaris van een bediende.

Deze ging van begin af aan ook heel snel, 100 km/u werd gehaald, en was gebouwd met een ongelofelijke zorg en precisie. Dit betekende niet alleen dat hij “heel snel ” was maar hij leverde eveneens uitzonderlijke wegprestaties. Geen verrassing dat hij zo goed werd onthaald. De eerste A.L.F.A. was al een echte Alfa Romeo: elegant en sportief, technologische avant-garde en bezat een onmiskenbaar charisma. Dit zou de magische formule worden van het merk in zijn volledige geschiedenis: een iconische fascinatie die het uniek maakt in de annalen van de autogeschiedenis.

Merosi realiseerde zich dat hij op het juiste pad was, en drukte hes gaspedaal diep in. In 1911 ontwikkelde hij de 24HP Corsa : lichtgewicht, hogere prestaties en meer stuwkracht… een beetje zoals de GTA’s van vandaag. En met dit model, één jaar na de oprichting, deed A.L.F.A. zijn intrede in de wereld van de racerij. De eerste overwinning kwam in de Parma-Poggio di Berceto race in 1913: de piloot Nino Franchini werd tweede in de algemene rangschikking en eerste in zijn categorie.

De 40/60HP

Voor een onervaren merk was de racerij de ideale manier om naam en faam te maken. Merosi was zich daar perfect van bewust en hij besloot de sprong te wagen en een racewagen te bouwen met een nieuwe conceptuele motor. In 1913 was de 40/60 HP klaar.

Castagna, de koetswerkbouwer, werd gevraagd door graaf Ricotti om het A.L.F.A. chassis te voorzien van een nieuwe koets gebaseerd op de principes van een nieuwe wetenschap : de aerodynamica. Het resultaat was de 40/60 HP Aerodynamic Ricotti Torpedo, een ontwerp dat kon komen uit een novelle van Jules Verne, en die in staat was een snelheid van 139 km/u te halen.

Maar het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog veranderde alles, ook voor A.L.F.A., dat gevraagd werd om de militaire noden te dienen. Maar verandering biedt nieuwe mogelijkheden en op 2 december 1915 nam de stille vennootschap met als naam Engineer Nicola Romeo & Co de Portello fabriek over, die het aanpaste om munitie en vliegtuigmotoren te bouwen. De originele productiefaciliteit werd voorzien van een nieuwe smederij en gieterij, voorzien van machinegerij en uitrusting die in de Verenigde Staten werden aangekocht. Het bedrijf ging snel van enkele honderd medewerkers naar over de 1200.

De ingenieur senator

Nicola Romeo, een toekomstige senator in het Italiaanse Koninkrijk is een andere vitale figuur in onze geschiedenis. Tijdens de oorlog kocht hij belangrijke machinebouwbedrijven op zoals de “Costruzioni Meccaniche di Saronno”, de “Officine Meccaniche Tabanelli” in Rome en de  “Officine Ferroviarie Meridionali” in Napels. Hij gaf zijn bedrijf een nieuwe naam “Engineer Nicola Romeo Anonymus Co.” ... en wanner de Banca Italiana di Sconto vroeg naar de liquidatie van A.L.F.A., was hij bereid het te kopen.

Dit leidde tot een strijd met de vorige eigenaars omtrent de naam, zo besliste Romeo zijn producten te verkopen door de naam Alfa te combineren met zijn familienaam Romeo. De eerste voertuigen die deze merknaam droegen waren de 20-30 HP en de afgeleide ES Sport. Wagens die het pad volgden die door Merosi voor de oorlog was uitgestippeld: elegant, snel en met een onmiskenbare persoonlijkheid.

In de naoorlogse Jaren haalden racepiloten zoals Giuseppe Campari, Antonio Ascari, Ugo Sivocci en de jonge Enzo Ferrari de Europese voorpagina’s. Mugello, Parma-Poggio di Berceto, Targa Florio, Aosta-Gran San Bernardo, Coppa delle Alpi : Alfa Romeo viel telkens in de prijzen. Enkel een eerste internationale overwinning ontbrak.

Het meesterwerk van Merosi

Het Italiaanse antwoord op ‘s werelds meest elegante voertuigen : zo omschreef de Britse pers de nieuwe Alfa Romeo RL wanneer deze voorgesteld wordt op de London Motor Show in November 1921. De RL herschreef de automobielregels. Het was Merosi’ s meesterwerk. Een 3 liter motor met 56 paardenkrachten , een zescilinder monoblok met afneembare kop, kleppen die bediend werden door een schommelend staafsysteem: de RL behaalde snelheden van 110 km/u, met een onberispelijke gecontroleerde precisie.

In 1923 produceerde Merosi twee speciale Corsa wedstrijdwagens, met een lichtgewicht van 980 kg. Zij werden ontworpen met het oog om de befaamde Targa Florio te winnen… en zij deden het.

In april nam Ugi Sivocco plaats aan de start met een groen ‘quadrifoglio’ klaverblaadje geschilderd op een witte achtergrond op de flank van de auto. Deze geluksbrenger deed zijn werk: Sivocco was de grote overwinnar van de 15e Targa Florio (de eerste in een lange rij), en de ‘Quadrifoglio’ werd en deel van de historiek van het merk !

De designer die door Ferrari werd geïntroduceerd

De tijd was aangebroken de massaproductie wagens te scheiden van speciale Gran Prix wedstrijdwagens. Het was Enzo Ferrari die de geschikte man voor de job presenteerde : Vittorio Jano was een jonge ingenieur designer van Piemonte die reeds voor Fiat had gewerkt en die specialist was op het vlak van de architectuur van motoren en chassis.

Hij kwam met revolutionaire ideeën voor Alfa Romeo zoals  de geforceerde inductie van laaggeplaatste motoren. En vooral winnende ideeën: Jano’s GP P2, met Ascari aan het stuur, reed alle concurrenten naar huis op het Cremona circuit, aan een gemiddelde snelheid van meer dan 158 km/u.

De overwinningen van de P2 brachten Alfa Romeo naar de wereldtop van de racerij. En in 1925 triomfeerde Alfa Romeo op de First Gran Prix World Championship, erkend en georganiseerd door de International Association of Recognized Automobile Clubs. Om deze overwinning te vieren werd in het Alfa Romeo logo een laurierblad aangebracht.

Brussel, 20 april 2020